Gümrü Antlaşması (2-3 Aralık 1920)
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra toplanan Paris Barış Konferansı’na Ermeni temsilcileri de çağırılmıştı. Bu durum Ermenilere, Büyük Ermenistan hayalini gerçekleştirme fırsatını vermişti. İngiltere bağımsız bir Ermeni Devleti kurulmasını istiyordu. İtilaf Devletleri’nin de onayını alan İngilizler, Sevr Antlaşması’na Ermeni Devleti’ni öngören bir madde koydurttu.
Ermeniler, Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki toprakların kendilerine bırakılması amacıyla saldırıya geçtiler. Ermenistan sınırı yakınlarında yaşayan Türkleri topluca katletmeye başladılar. Ancak Milli Mücadele başlamadan önce, Doğu Anadolu’nun Ermenilerin eline geçmesini önlemek için Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adıyla bir teşkilat kurulmuştu. Kâzım Karabekir Paşa’nın 15. Kolordu Komutanı olarak Erzurum’a gelmesi ile bu teşkilat daha da güçlendi. Yerel gazetelerde çıkan yazılar milliyetçilik hareketlerini güçlendiriyordu. Mustafa Kemal Paşa’da konuşmalarında, bir karış toprağın bile Ermenilere verilmesine Türk milletinin razı olmayacağını belirtti.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın şartlarına uymayarak ordusunu dağıtmayan Kâzım Karabekir Paşa, Ermeni saldırılarına karşı bölgedeki savunma hazırlıklarını hızlandırdı. TBMM’ne bir rapor sunarak Ermenilere karşı harekât için yetki istedi. Bunun üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi, 9 Haziran 1920’de Kâzım Karabekir Paşa’yı tam yetki ile Doğu Cephesi Komutanlığı’na atadı.
Ermeni saldırılarının artması üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi aldığı askeri harekât kararını Doğu Cephesi Komutanı Kâzım Karabekir Paşa’ya bildirdi. Askeri harekât, 28 Eylül 1920’de başlatılarak, 29 Eylül’de Sarıkamış, 30 Ekim’de de Kars Ermenilerden kurtarıldı. Ermenilerin barışa yaklaşmamaları zerine askeri harekâta devam edilerek Gümrü’ye kadar gelindi. Ermeniler barış istemek zorunda kaldılar. Ermeniler Gümrü’yü boşaltarak doğuya çekildiler.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, 8 Kasım 1920’de Ermeni Hükümeti’ne bir nota ile askeri ve siyasi isteklerini bildirdi. Ermeniler bu istekleri kabul etmeyince çarpışmalar yeniden başladı. Türk orduları karşısında dayanamayan Ermeniler tekrar barış istemek zorunda kaldılar. 2-3 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması imzalanarak savaşa son verildi.
Gümrü Antlaşması’nın sonuçları
-Doğu Anadolu sınırımız, Ardahan’ın bir bölümü ve Artvin dışında bugünkü halini aldı.
-Doğu cephesi kapatılmış, birlikler batıya kaydırılmıştır.
Gümrü Antlaşması’nın maddeleri
Gümrü Antlaşması’nın önemi
Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatı, anıları, fotoğrafları, nutukları, mektupları, devrimleri
Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra toplanan Paris Barış Konferansı’na Ermeni temsilcileri de çağırılmıştı. Bu durum Ermenilere, Büyük Ermenistan hayalini gerçekleştirme fırsatını vermişti. İngiltere bağımsız bir Ermeni Devleti kurulmasını istiyordu. İtilaf Devletleri’nin de onayını alan İngilizler, Sevr Antlaşması’na Ermeni Devleti’ni öngören bir madde koydurttu.
Ermeniler, Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki toprakların kendilerine bırakılması amacıyla saldırıya geçtiler. Ermenistan sınırı yakınlarında yaşayan Türkleri topluca katletmeye başladılar. Ancak Milli Mücadele başlamadan önce, Doğu Anadolu’nun Ermenilerin eline geçmesini önlemek için Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adıyla bir teşkilat kurulmuştu. Kâzım Karabekir Paşa’nın 15. Kolordu Komutanı olarak Erzurum’a gelmesi ile bu teşkilat daha da güçlendi. Yerel gazetelerde çıkan yazılar milliyetçilik hareketlerini güçlendiriyordu. Mustafa Kemal Paşa’da konuşmalarında, bir karış toprağın bile Ermenilere verilmesine Türk milletinin razı olmayacağını belirtti.
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın şartlarına uymayarak ordusunu dağıtmayan Kâzım Karabekir Paşa, Ermeni saldırılarına karşı bölgedeki savunma hazırlıklarını hızlandırdı. TBMM’ne bir rapor sunarak Ermenilere karşı harekât için yetki istedi. Bunun üzerine Türkiye Büyük Millet Meclisi, 9 Haziran 1920’de Kâzım Karabekir Paşa’yı tam yetki ile Doğu Cephesi Komutanlığı’na atadı.
Ermeni saldırılarının artması üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisi aldığı askeri harekât kararını Doğu Cephesi Komutanı Kâzım Karabekir Paşa’ya bildirdi. Askeri harekât, 28 Eylül 1920’de başlatılarak, 29 Eylül’de Sarıkamış, 30 Ekim’de de Kars Ermenilerden kurtarıldı. Ermenilerin barışa yaklaşmamaları zerine askeri harekâta devam edilerek Gümrü’ye kadar gelindi. Ermeniler barış istemek zorunda kaldılar. Ermeniler Gümrü’yü boşaltarak doğuya çekildiler.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, 8 Kasım 1920’de Ermeni Hükümeti’ne bir nota ile askeri ve siyasi isteklerini bildirdi. Ermeniler bu istekleri kabul etmeyince çarpışmalar yeniden başladı. Türk orduları karşısında dayanamayan Ermeniler tekrar barış istemek zorunda kaldılar. 2-3 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması imzalanarak savaşa son verildi.
Gümrü Antlaşması’nın sonuçları
-Doğu Anadolu sınırımız, Ardahan’ın bir bölümü ve Artvin dışında bugünkü halini aldı.
-Doğu cephesi kapatılmış, birlikler batıya kaydırılmıştır.
Gümrü Antlaşması’nın maddeleri
Gümrü Antlaşması’nın önemi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatı, anıları, fotoğrafları, nutukları, mektupları, devrimleri