Atatürk, söz konusu günde, 1939 yılından itibaren günümüze kadar her yıl farklı şekillerde anılmıştır. 1939 yılından 1960 yılına dek düzenlenen anma programlarında yas hep ön planda olmuş, 1960 yılından itibaren ise Atatürk için bir gün yas tutulmaya devam edilmekle birlikte 10-16 Kasım tarihleri arası Atatürk Haftası olarak isimlendirilmiş ve Atatürk bir hafta boyunca çeşitli etkinliklerle anılmaya başlanmıştır. 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’nden sonra ve MBK üyelerinin girişimiyle gerçekleşen bu uygulama, 1988 yılına kadar devam etmiştir. 1988’de, Turgut Özal döneminde de, 50 yıl boyunca devam eden resmi yas uygulaması kaldırılmıştır. 10 Kasımlarda yas tutulması, kaldırıldığı güne kadar sürekli tartışma konusu olmuş, özellikle de 1950’lerden sonra sorgulanmaya başlanmıştır. Bununla beraber yas uygulaması sırasında gerçekleştirilen bir takım davranışlar da, herhangi bir zorunluluk olmadığı halde toplumun geniş bir kesimi tarafından benimsenerek sürdürülmüş ve artık gelenek halini almıştır. Öte yandan 10 Kasım törenleri, zaman zaman farklı siyasi parti ya da gruplar tarafından polemik konusu haline de getirilmiş veya siyasi bir hesaplaşmanın aracı olarak da kullanılmıştır.
TBMM arşivinden yurt genelindeki ilk 10 Kasım törenleri
Türkiye Cumhuriyeti'nin Kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de ebediyete intikalinin ardından yurt genelinde düzenlenen ilk törenlere ait fotoğraflar, TBMM arşivinde özenle muhafaza ediliyor.
TBMM arşivinden derlenen belgelerde, Atatürk'ün vefatının ardından 15 Kasım'da yayımlanan ve yapılacak ilk 10 Kasım törenlerine ilişkin detayların yer aldığı kararname de bulunuyor.
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Başbakan Celal Bayar ile bakanların imzasını taşıyan kararnamede, 21 Kasım 1938'de Ankara'da cenaze töreni düzenleneceği, bu kapsamda bu tarihte yurt genelinde resmi daireler, okullar ve eğlence yerlerinin kapanacağı ifadeleri yer alıyor.
Kararnamede, bayrakların 21 Kasım'a kadar yarıya indirileceği, 21 Kasım'da ise il ve ilçe merkezlerinde "Atatürk'ün hatırasına ihtiram merasimi" yapılacağı ve Halkevlerinde Atatürk'ün hayatı hakkında söylevlerin düzenleneceği ifade ediliyor.
Belgeler arasında yurt genelindeki ilk 10 Kasım törenlerini yansıtan çok sayıda fotoğraf da yer alıyor.
Fotoğraflarda, Atatürk'ün vefatı sonrası vatandaşların yaşadığı derin üzüntü dikkati çekiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatı, anıları, fotoğrafları, nutukları, mektupları, devrimleri